Het zwembaddossier op de gemeenteraad van 18 november 2021 - Persbericht, documenten en het betoog van Gijs Degrande en Jef Vansteenhuyse

Persbericht 20/11/2021:

Na negatieve adviezen en tekort van 2 miljoen euro dringt samenwerking zich op voor nieuw zwembad in Beernem

Op de gemeenteraad van 18 november 2021 stelde N-VA Beernem  opnieuw voor om eindelijk op een ernstige manier op zoek te gaan naar andere partners voor de financiering, bouw en beheer van het nieuwe zwembad. “Na een zorgwekkende doorlichting van het onderzoeksbureau Idea Consult trekt nu ook  de eigen administratie aan de alarmbel via verschillende waarschuwingen en risico-analyes. In verschillende adviezen aan het college waarschuwen de diensten dat de bouw van een nieuw zwembad de toekomst van Beernem hypothekeert en vragen ze de nodige realiteitszin”, aldus fractieleider Degrande.  Ondanks deze adviezen en een tekort van twee miljoen euro in de begroting  weigeren CD&V, Groen en Vooruit hun verantwoordelijkheid te nemen en wijzen ze de piste van samenwerking af. Bovendien blijkt nu ook dat de gemeente van plan is om het oude Bloemendalebad te laten verkrotten.  

In aanloop van de verkiezingen van 2018  beloofde CD&V dat het nieuwe zwembad in 2020 de deuren zou openen. Eind 2021 blijft het nog altijd wachten op de eerste spadesteek. “Ondanks de gestegen belastingen heeft de gemeente  2 miljoen euro tekort om het project toe te wijzen aan een bouwheer. Terwijl de bouw oorspronkelijk  7,2 miljoen euro zou kosten, is dat bedrag intussen gestegen tot 9,9 miljoen euro. Dergelijk project is gewoon te groot, te duur en te complex voor de draagkracht van een gemeente van 15.000 inwoners. CD&V, Groen en Vooruit zitten vast in een tunnelvisie op beleidsmatig en financieel vlak. En met elke nieuwe beslissing graven de drie partijen deze tunnel enkel nog dieper ”, stelt fractieleider Gijs Degrande.

Eigen administratie vraagt de nodige realiteitszin

N-VA staat niet alleen met haar analyse. Na een zorgwekkende doorlichting van het onderzoeksbureau IDEA Consult begin dit jaar, trekt nu ook de eigen administratie aan de alarmbel. “Tijdens het schepencollege van 29 oktober 2021 gaven de diensten het advies om oog te hebben voor de draagkracht van de gemeente. Zij vroegen om doordachte keuzes te nemen met de nodige voorzichtigheid en om toekomstgericht te denken met de nodige realiteitszin. Verder lieten ze weten  dat met de huidige oplossing de toekomst wordt gehypothekeerd en vroegen ze samenwerking als leidraad bij de bouw van het nieuwe zwembad”, weet Gijs Degrande.

Verschillende financiële risico’s

De administratie wees het gemeentebestuur op een hele reeks risico’s. “Zo zullen de komende jaren de  dividenden uit energie-intercommunales ernstig verminderen. Er is de snel oplopende inflatie waardoor elke indexering de gemeente jaarlijks 220.000 euro kost terwijl de ontvangsten niet mee evolueren. Voor de afwerking van het zwembad blijkt er nog eens een extra uitgave van 100.000 euro nodig. Verder zullen de kosten voor het beheer  nieuwe zwembad hoger zijn dan die van het oude zwembad.  Het gemeentebestuur rekent verder op  een extra marge van 5 % voor de bouw van het nieuwe zwembad maar dat zal vermoedelijk veel hoger zijn. Bovendien moet de gemeente nog eens bijna 190.000 euro betalen aan Farys door de openstaande boekwaarde van investeringen voor de sluiting van het oude zwembad”, stelt fractieleider Degrande.

Piste van samenwerking werd nooit onderzocht

Op de gemeenteraad werd ook duidelijk dat de gemeente nooit een ernstige poging deed om samen te werken met andere partners. “Uit het verslag van het schepencollege van 29 oktober staat nochtans  te lezen dat Oostkamp onze gemeente wil helpen als er ook sprake is van bestuurlijke samenwerking. Waarom is die piste nooit onderzocht? Bovendien was er in het verleden ook interesse van Damme, Maldegem en de private partner Cofely om samen te werken.  Waarom werd  ook hie r geen gevolg aan gegeven”,vraagt Gijs Degrande zich af.

Meerderheid laat oude zwembad verkrotten

Om alsnog de nodige centen te vinden, haalt het bestuur geld weg bij verschillende projecten. “Dat is geen oplossing maar het probleem verdoezelen. Rekeningen kun je misschien wegsteken, maar niet wegtoveren. Daarnaast werd duidelijk dat de afbraak van het oude zwembad 617.175 euro zal kosten. Ook die centen zijn er niet en dus schuift men ook deze factuur vooruit. Op de gemeenteraad bevestigde de burgemeester tot onze verbazing dat men het gebouw gewoon zal laten verkrotten tot na 2024.  Met alle mogelijke risico’s op vlak van veiligheid en gezond. Deze bestuursploeg schuift gewoon alle problemen voor zich uit en houdt geen risico’s met de nodige budgettaire consequenties. Bovendien doet men het tegenovergestelde van wat de eigen administratie vraagt. Daarmee bevestigt men het manifest gebrek aan visie. We hopen dat men alsnog tot inzicht komt en het dossier bijstuurt. Daarvoor kan de meerderheid op onze steun rekenen”, besluit Gijs Degrande.

Schuld van de gemeente te hoog om extra geld te lenen

Op de gemeenteraad communiceerde meerderheid opnieuww dat de meerprijs van het zwembad te wijten aan de gestegen grondstofprijzen door de coronacrisis. “Dit klopt niet,” aldus gemeenteraadslid Jef Vansteenhuyse die de financiering van het zwembad onder de loep nam. “Meer nog, al in september én oktober 2020 werd de bouwkost van het zwembad op 8,3 miljoen euro geraamd. Dat is lang voordat er sprake was van stijgende grondprijzen. Hoewel intercommunale Farys de burgemeester en zijn schepenen meermaals wees op die hogere raming, besliste het college om dit extra bedrag niet op te nemen in de begroting. Uiteindelijk gaat het om een totaal tekort van 3 van de 10 miljoen die nodig is.​ Begin dit jaar beloofde schepen van Financiën Waerniers op de gemeenteraad op onze vraag dan toch die extra financiering vrij te maken door aanpassingen aan de meerjarenbegroting. Bij de daaropvolgende budgetwijzingen gebeurde dat echter niet. Minstens even erg is dat de gemeente Beernem al het toegestane maximum leent en dat ze wettelijk gezien ook geen extra centen meer kan bijlenen. Daarvoor is de schuldgraad in Beernem al te groot in vergelijking met de draagkracht van de gemeente.”

Ook toen het schepencollege recent de beslissing nam om de exploitatie van het huidige zwembad te stoppen, voorzag ze geen budget voor de terugbetaling van het afschrijvingsplan aan Farys. Opnieuw 180 000 euro die ontbreekt in de begroting. “Kortom, nog voor de aanbestedingsprocedure werd gestart, wist men dat de rekeningen niet klopten. Dat is allesbehalve handelen als een goede huisvader,” besluit Vansteenhuyse.

Betoog fractieleider Gijs Degrande - gemeenteraad 18/11/2021

Beste collega’s,

We zijn drie jaar ver in deze bestuursperiode, halfweg, en het blijft wachten op de eerste spade in de grond gaat voor nieuwe zwembad. Dit dossier werd gestart in 2016. Bij de verkiezingen van 2018 werd de opening door de CD&V nochtans beloofd in 2020. En vandaag blijkt er in de begroting 2 miljoen te kort om de opdracht effectief toe te wijzen.  Nog voor de eerste spadesteek kost dit dossier nu al een 25% meer dan voorzien. En dat in een context met gestegen belastingen en schuldgroei in Beernem.

Dat tekort van 2 miljoen, die problematische situatie is helaas – en ik had het liever anders gezien- net waar we al jaren voor waarschuwen: een nieuw zwembad is noodzakelijk en dringend, maar dit project is té groot, té duur en té complex om door de gemeente alleen gedragen te worden. 

Hoe is het dan zover kunnen komen? Dat heeft alles te maken met een tunnelvisie waarin de meerderheid vast zit. Een tunnelvisie op  beleidsmatig en financieel vlak. Er zijn te zware beloftes gemaakt. En met elke beslissing graaft de meerderheid de tunnel dieper en verder onder de grond, weg van de uitweg. En dat zeggen wij niet alleen. Onze waarschuwingen zien we in verschillende documenten en uit diverse hoeken terugkeren.

1/ Vorige gemeenteraad hadden we het nog over het rapport over de bestuurskracht. En ik citeer verschillende punten :

• Een belangrijk aandachtspunt is de financiële doorrekening van investeringen op de lange termijn, ook naar onderhoud als werking;
• De vraag stelt zich of er nog financiële marge is voor bijkomende infrastructuur (‘De organisatie heeft hier op vandaag geen antwoord op, bij gebrek aan een langetermijnplanning rond infrastructuur (zowel naar onderhoud als financieel)
• Er is geen proactief patrimoniumbeheer
• Er is geen cultuur van langetermijnplanning en visieontwikkeling
• Het bestuur moet nadrukkelijker de haalbaarheid van projecten en investeringen op de lange termijn monitoren (capaciteitsplanning, inventaris en planning vastgoed)
• En specifiek wordt gewezen naar het – en ik citeer- ‘mislukt traject voor intergemeentelijk zwembad met Oostkamp’

2/ En amper werden deze pijnpunten op vlak van bestuur aangekaart of het college bevestigde het rapport over de bestuurskracht met een persbericht waar de meerderheid aankondigt dat er twee miljoen tekort is voor de realisatie van het zwembad – 2 miljoen op een dossier dat aanvankelijk 7 geraamd werd- maar dat men toch ongewijzigd doorzet.

3/ En dan volgen de notulen van het college van 29 oktober 2021 waarin we niet alleen die beslissing lezen, maar ook een nieuwe volgende reeks waarschuwingen en risico-analyses.

Ik overloop de belangrijkste punten :

Heb oog voor de draagkracht van ons bestuur. De middelen zijn schaars en er zijn heel wat (onvoorziene) uitdagingen die op ons afkomen, zoals indexeringen (elke indexering kost € 220.000 /jaar, de stijging van grondstofprijzen (die een  impact heeft op alle lopende dossiers en op te starten dossiers zoals de gemeenteschool, openbare werken en dergelijke meer, Lagere dividenden en de ‘war for talent’
Doordachte keuzes met de nodige voorzichtigheid zijn nodig, kortom toekomstgericht denken met de nodige realiteitszin voor ogen.
Ook hier wordt verwezen naar de bestuurskrachtmeting en – ik citeer de aanbevelingen: "Hou samenwerking aan als leidmotief.  Werk vanuit een duurzame balans tussen moeten, willen en kunnen. Dus een warme oproep om bij het nemen van een beslissing hiermee rekening te willen houden".

En verder – ik citeer: “Met deze oplossing wordt de toekomst gehypothekeerd omdat er van uit gegaan dat er voldoende boni zal zijn in de toekomstige rekeningen om deze correcties door te voeren.”

• Er wordt extra aandacht gevraagd voor volgende risico's:
• ernstige vermindering van de dividenden uit energie-intercommunales de komende jaren snel oplopende inflatie (met indexaties van personeel in 10/2021 en vermoedelijk 03/2022, sneller stijgend dan voorzien in meerjarenplan, en hogere prijzen in exploitatie terwijl de ontvangsten niet in dezelfde mate mee evolueren; elke indexering kost Beernem ongeveer 220.000 euro recurrent (jaarlijks !)
• voor de afwerking van het nieuwe zwembad zullen nog een kleine 100.000 euro uitgaven moeten gebeuren die nog niet voorzien zijn in het meerjarenplan, exploitatie-uitgaven die niet voorzien zijn in de bouw : bv. banken, redderstoelen,..,
• de vrij grote kans dat de exploitatie van het nieuwe zwembad omwille van de omvang duurder zal zijn dan die van het oude zwembad : momenteel zijn we er van uit gegaan dat deze uitgaven niet hoger zijn
• de marge van 5% op de bouw van het nieuwe zwembad is riskant, kans bestaat dat de werken veel duurder zullen uitvallen
• bijkomend moet de gemeente de openstaande boekwaarde van investeringen in het oude zwembad aan Farys betalen bij eventuele onttrekking, op 30.06.2021 bedraagt dit volgens de beschikbare info 188.555 euro (nog te bekijken of dat compenseert met afbouw van schuld aan Farys en dus al dan niet budgetneutraal is)

Hoe moeten we dat financiële luik van dit dossier nu zien? Daarvoor geef ik graag het woord aan collega Jef.

Collega’s, nu we dit alles gehoord hebben, blijft het een raadsel waarom de kaart van samenwerking in dit dossier nooit ten volle is getrokken. Waarom men die oefening, in zo’n belangrijk dossier, niet heeft gemaakt of toch niet grondig.

In de collegebeslissing van 29 oktober lezen we de verschillende mogelijkheden. Daar lezen we dat Oostkamp bereid is om Beernem te helpen als er ook sprake is van bestuurlijke samenwerking. Waarom is die piste nooit onderzocht? Bestuurlijke samenwerking kan een hele reeks vormen aannemen. Dat doen we toch al op verschillende vlakken. Denk aan de atletiekpiste, het vaccinatiecentrum, de woonwinkel, de recyclageparken, het Houtsche, enz. Wij hebben het dossier grondig onderzocht en stellen vast dat er toch wel interesse blijkbaar van gemeenten als Damme, Maldegem en Oostkamp. Maar men laat na om die pistes verder te onderzoeken. Daarnaast zien we ook dat er mogelijkheden zijn om met private partners in gesprek te gaan. Waarom werden de mogelijkheden rond nevenactiviteiten bijvoorbeeld niet verder bekeken. Waarom is geen gevolg gegeven aan de mondelinge interesse die Cofely bijvoorbeeld heeft geuit?

Wat betekent de beslissing van 29 oktober verder concreet? We zien dat er geld wordt weggehaald op verschillende andere projecten om de begroting te doen kloppen. Concreet gaat het om schrappen van het budget voor nieuwe voetpaden en woonstraten, vermindering van studiekosten voor rioleringen die toch zullen moeten gebeuren, schrappen van noodzakelijke investeringen voor het onderhoud van het patrimonium, schrappen van noodzakelijke IBA’s om de doelstellingen inzake waterkwaliteit te halen enz.

De afbraak van het oude zwembad wordt nog niet voorzien. Dat gaat om 617.175,00 euro, een factuur die straks sowieso betaald moet worden. Het vooruitschuiven van rekeningen die sowieso betaald moeten worden, is geen oplossing, maar het probleem verdoezelen. Rekeningen kan je niet wegtoveren, enkel wegsteken. Het is net waar men in de bestuurskrachtmeting voor waarschuwt. Het is het tegenovergestelde van wat de administratie in haar adviezen vraagt.

Collega’s, de gevolgen worden stillaan duidelijk: Wat erg is voor alle zwemmers en bijvoorbeeld ook de Beernemse scholen is dat het zwembad er nog steeds niet is. We zijn halfweg de legislatuur en het dossier roept meer zorgen op dan dat er een verantwoordelijk perspectief wordt geboden. Had men van bij het begin de weg van samenwerking gevolgd, dan zou de factuur voor de Beernemse belastingbetaler minder zwaar oplopen. Dan zou de impact op andere projecten in de begroting minder voelbaar zijn. Dan zou de subsidie van Vlaanderen een stuk hoger liggen. Dan zouden we de nodige en mogelijk ook extra ruimte hebben om state-of-the-art zwembad te realiseren, waar naast sport, maar ook een familie en recratie-zwembad tot de mogelijkheden zou behoren.

En nu? We houden ons hart vast. Wie de collegenota van 29 oktober leest, kan toch moeilijk begrijpen dat de vermelde argumentatie, waarschuwingen en risico’s leiden tot de bijhorende beslissing. Het is duidelijk dat het bestuur vastzit in een tunnelvisie. We roepen daarom op om de gemeente niet dieper in te graven maar een uitweg zoeken, een oplossing met zicht op het eind van de tunnel. En die oplossing was, is en blijft samenwerking. Daarvoor kunnen jullie op onze steun rekenen. Daarom ons agendapunt waarin we het college vragen om het dossier opnieuw in overweging te nemen, de beslissing van 29 oktober te herzien en alsnog op een ernstige manier te zoeken naar partners voor de financiering, bouw en beheer van het zwembad.