Het Beernem van Gijs Degrande – “Wie zijn eigen weg volgt, verdwaalt nooit” – Interview Leo juni 2020

Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2018 behaalde hij de meeste voorkeurstemmen van heel Beernem. Toch belandden Gijs Degrande (39) en de N-VA na zes jaar besturen in de oppositie. LEO sprak een strijdvaardige fractievoorzitter met een klare visie. ‘De focus ligt altijd op de inhoud.’

‘Wie zijn eigen weg kiest, verdwaalt nooit. Ik denk dat dat een beetje de leidraad is van hoe ik aan politiek doe.’ Gijs Degrande raadt het iedereen aan: een eigen verhaal. ‘Dat is authentiek. Als je dat kan overbrengen naar de mensen, zit je goed. Het is niet omdat je in de oppositie zit, dat je enkel moet afgeven op de meerderheid. Zet er altijd je eigen verhaal tegenover.’

In Beernem slaat dat eigen verhaal al bijna tien jaar aan. ‘Het is enorm snel gegaan. Ik heb de afdeling samen met enkele anderen opgericht in 2009. In 2012 waren er al verkiezingen. We hadden niet eens een volledige lijst.’

Onverwacht succes

De gemeenteraadsverkiezingen van 2012 zijn een onverwacht succes. De N-VA doorbreekt in Beernem de decennialange absolute meerderheid van CD&V in de gemeenteraad. ‘We hadden meteen de mogelijkheid om in de meerderheid te stappen. We waren daar helemaal niet op voorbereid, maar we hebben ons snel aangepast.’

Bij CD&V ligt die aanpassing moeilijker. ‘Ik denk dat zij daar nooit aan kunnen wennen hebben. Alleen al het feit dat ze het gemeentehuis fysiek moesten delen met een andere partij.’

De toetreding van de N-VA tot de meerderheid betekent een heuse stijlbreuk in de manier van aan politiek doen in Beernem. ‘CD&V was vervallen in een ad-hoc beleid, zonder te kijken naar de gevolgen of doelstellingen op de lange termijn. Wij deden dat wel. Wij kwamen met een doordacht, globaal verhaal. Zonder dat zij het goed beseft hebben, drukten wij heel hard onze stempel op het bestuursakkoord.’

Het Beernem van morgen

Gijs Degrande en zijn teamgenoten halen belangrijke schepenposten binnen, zoals ruimtelijke ordening, cultuur, lokale economie en financiën en begroting. ‘Dat zijn bewuste keuzes geweest.’ Degrande zelf wordt eerste schepen.

De uitdagingen in Beernem zijn die van een typische Vlaamse plattelandsgemeente. ‘We hebben een goede ligging, op een boogscheut van Brugge. De trein stopt hier. Je merkt dat dat een grote aantrekkingskracht heeft, maar ook de nodige uitdagingen met zich meebrengt.’

Eén zo’n uitdaging is de vrijwaring van het landelijke karakter. De toenemende appartementisering baart Degrande wat zorgen. ‘We hebben een behoorlijk intact sociaal weefsel, een sterke lokale gemeenschap, waar mensen elkaar nog kennen, zich nog betrokken voelen. Maar dat komt onder druk te staan. Je merkt dat: handelszaken krijgen het moeilijker. Er komt niet automatisch een nieuwe zaak wanneer er eentje verdwijnt.’

In de meerderheid drukt de N-VA tussen 2012 en 2019 haar stempel op het beleid. Uitgangspunt was telkens de eigen visie. Een voorbeeld: ‘Voor cultuur hebben we een tentoonstelling opgezet rond de koers en de wielercultuur in Beernem. Hetzelfde hebben we gedaan rond de cafécultuur: we brachten alle verdwenen cafés in kaart. Dat leidde tot veel nostalgische verhalen bij de mensen.’

Dezelfde visiematige aanpak hanteert Degrande voor de lokale economie, erfgoed en patrimonium, financiën en begroting. ‘We hebben getracht meer lijn te brengen in het beleid. Zo hebben we op verschillende manieren verandering kunnen brengen.’

Koude douche

De Beernemse kiezer weet het verhaal van de N-VA en het beleid dat daaruit volgt wel te smaken. Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2018 behaalt ze 32 procent van de stemmen, goed voor een winst van twee zetels. Gijs Degrande krijgt 2.103 voorkeurstemmen, niemand in Beernem doet beter.

Maar dan volgt een koude douche. ‘Ik denk dat de mensen het echt wel zagen zitten om met ons verder te gaan. Maar drie uur na het sluiten van de stembussen kregen we bericht: alle andere partijen hadden zich verenigd om ons buiten te wippen.’

Exit N-VA. De afdeling in zak en as. ‘Politiek, maar ook menselijk komt dat hard aan. Twee weken na de verkiezingen heb ik de groep op sleeptouw genomen, een dagje naar de kust, garnalen vissen bij Sander Loones in Oostduinkerke.’

Oppositie tegen de oppositie

De omschakeling van beleid naar oppositie is niet eenvoudig, weet Degrande. ‘Wij zijn een beleidspartij, een partij die wil besturen. Dat is ook hoe wij aan politiek doen vanuit de oppositie: wij willen werken. Dan is het niet fijn om gewipt te worden.’

Gevraagd naar waarom CD&V zijn partij inruilde voor de enige andere partij in de Beernemse gemeenteraad (sp.a-Groen, red.), wijst Degrande naar de populariteit van hemzelf en de N-VA. ‘Ze hadden zich wat mispakt. Ze hadden niet verwacht dat wij als onervaren jonkies de boel meteen in handen gingen nemen. En ook mijn goede persoonlijke score. De burgemeesterssjerp zal er voor een groot stuk tussengezeten hebben.’

De N-VA in de oppositie. Voor het beleid in Beernem betekent dat een stap achteruit. ‘We zijn weer terug bij af. Het ad-hoc beleid is terug. Alles valt wat stil. Dingen die wij hebben opgebouwd, worden teruggedraaid. Ook op financieel vlak merken we een zorgwekkende evolutie. Wij hanteerden het principe van ‘zaaien naar de zak’. Maar de nieuwe ploeg heeft onmiddellijk de belastingen verhoogd en heeft de schuld opgebouwd. Wij houden ons hart vast.’

Ook de coronacrisis weet de Beernemse meerderheid niet tot grootse daden te inspireren, merkt Degrande. ‘Alle maatregelen die wij hebben voorgesteld, zijn afgeketst. En er komt niks anders voor in de plaats. We zien weinig actie en een heel afwachtende houding bij de meerderheid. Ik vrees dat er weinig bereidheid is om de eigen plannen en projecten eventjes aan de kant te schuiven om die noodzakelijke maatregelen te nemen om ons sociaal weefsel te beschermen. Dat is zorgwekkend.’

Vanop de zijlijn toekijken hoe de meerderheid passief blijft onder de grootste crisis sinds Wereldoorlog II, het steekt, geeft Gijs Degrande toe. ‘Wij willen de boel in handen nemen. Niet afwachten, maar vooruit gaan.’

Wollige Vlaams-nationalist

Volgens Gijs Degrande hangt die dadendrang onvervreemdbaar samen met de Vlaams-nationalist in hem. ‘Ik denk dat ik een echte Vlaams-nationalist ben. Dat klinkt misschien wat wollig, maar ik meen dat wel. De gemeenschap is belangrijk en het uitgangspunt. Ik ben altijd betrokken geweest bij wat er gebeurt in Beernem, wil bijdragen. Ik kan niet gewoon aan de zijlijn gaan staan.’

In het Vlaams-nationalisme van Degrande is er zeker plaats voor solidariteit. ‘Maar ik wil niet afhangen van een ander, laat staan van een overheid. Ik wil zelf verantwoordelijkheid nemen.’

In dat licht verbaast Degrandes keuze voor de N-VA zo’n 15 jaar geleden allerminst. ‘Op een bepaald moment komt het politieke bewustzijn. Je begint je vragen te stellen. Dat was de periode van paarsgroen, het Zilverfonds, de generatiepacten en andere uitdagingen die op ons afkwamen. Daartegenover stond de figuur van Geert Bourgeois. Die had een heel wervend effect op wie ik toen was. Nu nog, eigenlijk. Zijn stijl sluit aan bij mijn persoonlijke aard. De focus ligt altijd op de inhoud.’