Nieuwjaarsreceptie Culturele Raad - Toespraak van Gijs Degrande, de nieuwe Schepen van Cultuur

Op vrijdagavond 18 januari 2013 vond de nieuwjaarsreceptie van de Culturele Raad plaats in OC De Kleine Beer. Zoals het gebruikelijk is op een nieuwjaarsreceptie namen een aantal mensen het woord.  Ook Gijs, onze kersverse Schepen van Cultuur kreeg de gelegenheid om de aanwezigen toe te spreken.  Hieronder lees je zijn integrale speech :

Geachte schepenen en gemeenteraadsleden,

Geachte voorzitter en leden van de Culturele Raad,

Beste voorzitters en vertegenwoordigers van de verschillende verenigingen,

Beste personeelsleden van onze cultuurdiensten 

En vooral welkom aan jullie allen, vrijwilligers binnen de zovele socio-culturele organisaties,

Beste inwoners en cultuurliefhebbers van Beernem,

Mag ik u op mijn beurt het allerbeste wensen voor 2013. Een goede gezondheid, veel succes en voldoening in al uw ondernemingen en vooral veel cultuurplezier.

Cultuur is de levensstijl van een samenleving. Die stelling poneerde de Nederlandse historicus en socioloog Pieter Jan Bouman in zijn boek ‘Van Renaissance tot Wereldoorlog’, een publicatie die in de tweede helft van de 20ste eeuw zou uitgroeien tot een klassieker in de cultuurgeschiedenis.  Bouman onderzoekt in het boek de ontwikkeling van cultuur en maatschappij. 

Een steeds terugkerende vraag in zijn werk is de vraag naar wat cultuur nu precies is. Bouman gaat daarbij terug tot het begin. In zijn eerste hoofdstuk verwijst naar hij naar de ethymologische verklaring van het begrip. Cultuur is afgeleid van het Latijnse ‘colere’ dat ‘bebouwen’ of ‘verzorgen’ betekent maar ook gebruikt werd om de vorming van de geest mee aan te duiden. Sloeg het woord aanvankelijk op een activiteit, later, in de achttiende eeuw, werd het gebruikt voor het product of het resultaat van die activiteit.

Dat wil zeggen dat het als een verzamelnaam ging functioneren voor de meer verfijnde aspecten van het leven zoals kunst en filosofie, literatuur en moraal. Cultuur werd geassocieerd met een streven naar perfectie en een beter soort leven, een betere soort samenleving.

Dames en heren,

Wees gerust, ik ga u hier vanavond niet vervelen met een integrale uiteenzetting over de kijk van Bouman op cultuur en haar geschiedenis.  Zijn idee dat cultuur een levensstijl is van de samenleving is echter niet zonder belang. De lokale gemeenschap, met de gemeente als bestuursniveau, de verenigingen als het bindmiddel van ons lokaal sociaal weefsel en elk individu dat daar deel van uitmaakt, is het best geplaatst om lokale culturele dynamiek en creativiteit op te pikken, te stimuleren en te ondersteunen. Kwaliteit moet daarbij de nodige ruimte en groeikansen krijgen.

Op cultureel vlak beschikken we in Beernem over sterke instrumenten om dat te doen. Denken we aan de bibliotheek, het ontmoetingscentrum De Kleine Beer, de talrijke socio-culturele verenigingen, onze kunstenaars en ontwerpers, de Culturele Raad enz. Allen dragen ze bij tot een breed en divers kwalitatief cultuuraanbod dat zowel mikt op amusement, als op confrontatie en uitdaging en dat publiektrekkers durft te combineren met onbekend werk. Die instrumenten moeten we maximaal uitspelen en kansen geven.

Zoals u wellicht weet, heeft de nieuwe bestuursploeg eind 2012 een gloednieuw bestuursakkoord afgesloten. Onder de titel ‘Beernem in Beweging’ werden 21 doelstellingen bepaald voor het beleid van de komende zes jaar. Ook op vlak van cultuur willen wij de zaken de komende zes jaar in beweging zetten. Daarbij hanteren we drie principes :

Ten eerste, gemeenschapsvorming: Cultuur brengt mensen samen en draagt bij tot hun verbondenheid, participatie,  sociale competentie en ontwikkeling.

Vervolgens, complementariteit: het lokaal cultuurbeleid moet ook oog hebben voor wat in de ruimere regio  gebeurt en het gemeentebestuur moet in overleg gaan met de betrokken regionale actoren met het oog op samenwerking en afstemming.

Participatie: we moeten niet alleen de mensen naar cultuur brengen, maar ook cultuur naar de mensen.

Als kersvers schepen van Cultuur wil ik de komende jaren aandacht vragen voor en geven aan zowel het klassieke georganiseerde culturele verenigingsleven, als voor nieuwe vormen van gemeenschapsinitiatieven, zoals bijvoorbeeld buurt- en straatfeesten. Aandacht voor de nodige basisinfrastructuur en ondersteuning waarbij we vertrekken vanuit de reële lokale behoefte en met een gedragen en - evident - ambitieuze, maar ook realistische toekomstvisie op cultuur. 

We moeten streven naar een zo gevarieerd mogelijk cultuuraanbod. Daarnaast ook onze bibliotheek helpen evolueren naar een volwaardig lokaal kennis- en informatiecentrum. Als schepen van jeugd wil ik ook de link naar en samenwerking tussen jeugd en cultuur versterken, met oog voor jeugd-cultuur en voor cultuurjeugd.

Beste aanwezigen,

Cultuur is de levensstijl van de samenleving. Die stelling is niet vrijblijvend. Ik ben me ter dege bewust van de noodzaak van een stevig lokaal draagvlak. Culturele beleidsplanning is  een oefening in reflectie, inspraak, gedragenheid en afstemming. De rol van onze verenigingen en van de Culturele Raad is in deze dan ook niet te onderschatten.

Omgekeerd vereist culturele ambitie voldoende middelen en een inhoudelijk sterke invulling om het beoogde effect te bekomen binnen het enorm uitgebreide en concurrentiële cultuuraanbod.  Laat ons dan ook de focus leggen op originaliteit en eigenheid.

Een ambitieus maar realistisch cultuurbeleid is de uitdaging die ik samen met u wil aangaan. En 2013 wordt daarbij een belangrijk en bepalend jaar.

De Vlaamse Regering keurde op 25 juni 2010 het zogenaamde BBC-besluit goed. Dat besluit bevat een reeks regels voor het meerjarenplan en de budgettering van de lokale besturen en provincies. Het besluit is dan ook erg ingrijpend voor de wijze waarop gemeenten hun beleid voorbereiden, budgetteren, uitvoeren, opvolgen en evalueren.

De belangrijkste vernieuwing van de BBC is dat het beleid (de inhoud) rechtstreeks en uitdrukkelijk aan de financiën wordt gekoppeld, ook op vlak van cultuur en cultuurparticipatie. Dat betekent dat wij dit jaar onze visie moeten vormen, de doelstellingen en projecten bepalen die wij de komende zes jaar willen uitvoeren en realiseren.

Kortom, 2013 wordt in de eerste plaats een jaar van brainstormen, nadenken, overwegen, keuzes maken, duidelijke doelstellingen maken en daar dan 100% voor gaan.

Samen met u koester ik op dat vlak veel dromen, wensen en verwachtingen. Daar tegenover staat de budgettaire uitdagingen van de komende jaren.  De financiële en economische crisis komt hard aan. Het zijn geen evidente tijden, in het bijzonder voor de socio-culturele wereld. Het is in dergelijke tijden dat creativiteit belangrijk is en dat originaliteit oplossingen kan bieden. En laat dat net onze troef zijn. Het zijn net de verenigingen, het culturele en socio-culturele veld dat over deze noodzakelijke creativiteit en betrokkenheid beschikt. 

Die troef moeten wij de komende jaren maximaal uitspelen. Ik wil u allen hier vandaag dan ook alvast uitnodigen, oproepen en zelfs uitdagen om de komende maanden en jaren samen het beleid mee uit te denken, uit te werken en vorm te geven.  Samen zetten we Beernem in beweging.

Beste vrienden,

Ik sta enkel nog tussen u en de receptie. Dus ik ga u niet lang meer ophouden. Maar vooraleer ik u laat gaan, wil ik nog oprecht en uitdrukkelijk mijn dank uit spreken voor de inzet de voorbije maanden jaren van de mensen van onze cultuurdienst, het OC, de BIB, de verschillende verenigingen, de Culturele Raad en allen die de voorbije jaren hebben bijgedragen aan het socio-culturele leven in onze gemeente.  In het bijzonder wil ik alle vrijwilligers danken. Zij zijn de motors van onze verenigingen en de vele activiteiten in onze gemeente.

Graag een warm applaus.

Tot slot, wil ik u nogmaals het allerbeste toe wensen voor 2013. Maar laat ons beginnen met vanavond. Maak er een leuke avond van.

Ik kijk er alvast naar uit om u te mogen ontmoeten.

Tot straks.