Speech Gijs Degrande tijdens uitreiking Cultuurprijzen 2015 (15/01/2016, OC De Kleine Beer)

Beste dames en heren,

Geachte genodigden, in al uw titels en hoedanigheden,

Beste vrienden van de culturele raad,

Beste genomineerden,

Een goeieavond,

Vooreerst wil ik iedereen die heeft meegeholpen om deze mooie avond mogelijk te maken van harte bedanken. In bijzonder de mensen van de culturele raad voor de puike organisatie, de vakjury die deskundig en plichtsbewust haar werk heeft gedaan en ook onze medewerkers van het OC en de cultuurdienst voor de professionele ondersteuning die wij ook dagdagelijks mogen ervaren. Ik denk dat de uitreiking van de cultuurprijzen ondertussen een vaste waarde geworden is in Beernem. Dank daarvoor.

Dames en heren,

Nieuwjaar is het moment om even terug te blikken, om vooruit te kijken en is ook het uitgelezen moment om even stil te staan. En vooraleer we de laureaat van de Cultuurprijs 2015 bekend maken, zou ik dat graag kort even samen met u doen.  

We kunnen er niet omheen. 2015 was het jaar waarin terreur de krantenkoppen overheerste. Het jaar is ermee begonnen en is ermee geëindigd. Wat veraf was, bleek het voorbije jaar helaas ook zeer dichtbij. 2015 was ook het jaar waarin Europa geconfronteerd werd met een ongeziene vluchtelingencrisis. De grootste sinds de Tweede Wereldoorlog. Wat we in de jaaroverzichten van 2015 zagen, laat niemand koud en heeft onze samenleving diep geraakt. Wat we zagen, moet elke mens raken.

Vorig jaar stelde ik hier in mijn woordje naar aanleiding van de toen pas gebeurde dramatische aanslagen in Parijs de vraag hoe wij als gemeenschap moeten omgaan met die gruwelijke gebeurtenissen. Een jaar later blijft deze vraag actueel, meer nog, ze is belangrijker dan ooit. En het antwoord is niet eenvoudig. De feiten waarmee we geconfronteerd worden, zijn immers ongezien, onwezenlijk en grotesk.

Dat betekent niet dat er geen antwoord is, dat we onmachtig zijn. Integendeel. We vergeten soms wat een kracht er in onze gemeenschap schuilt. Daar moeten we meer bewust van zijn. Die kracht, die in onze gemeenschap, ons kostbare weefsel, verscholen zit, moeten we gebruiken, zonder overdrijven maar wel vastberaden. In kleine dingen kunnen we tonen dat we groots zijn. Waar mogelijk moeten we onze gemeenschap versterken, stimuleren en moeten we impulsen geven. En dan heb ik het in het bijzonder over het thema van deze avond. Cultuur. Cultuur is wat ons samenbrengt, de maïzena van onze gemeenschap. Cultuur is wat onze samenleving haar meerwaarde geeft en ons verrijkt. Cultuur is ook wat ons onderscheidt, op een positieve manier. Het is mijn persoonlijke overtuiging dat we cultuur in al haar facetten en meer dan ooit moeten blijven ondersteunen en versterken.

Zoals ik daarstraks al zei tijdens het sofagesprek, investeren we in Beernem in het kader om die cultuurbeleving mogelijk te maken. De Sinjo, het Schepenhuys, het OC, het jeugdhuis. Ook investeren we bewust in momenten die gemeenschapsvorming mogelijk maken. Van Sinterklaas over de zomerfilms tot Vlaanderen Feest. En ook jullie hier aanwezig werken daar dagdagelijks aan: als vereniging, bestuurslid, bezoeker van het OC. Cultuur maken en beleven, dat moeten we samen blijven doen en dat is ook mijn nieuwjaarswens voor u en voor onze gemeente voor 2016.

Dames en heren,

Ik hoor u denken, allemaal goed en wel, mooi gezegd van die kerel, maar wat heeft dat alles in godsnaam te maken met de cultuurprijs en het thema van dit jaar : erfgoed en historisch onderzoek. Welnu, heel veel. Erfgoed gaat over alles wat we overerven van vorige generaties. Erfgoed gaat over wat we het bewaren waard vinden voor de volgende generaties. Van gebouwen tot verhalen en gebruiken. Iets wordt erfgoed als we het de moeite vinden om het te bewaren voor de toekomst. Wat de moeite is, bepaalt ieder voor zich. Maar als veel mensen iets de moeite vinden om te bewaren, spreken we van cultureel erfgoed. En dan hebben we het over onszelf, over onze identiteit en dus over wie we zijn.  Erfgoed gaat over de zorg voor het verleden, over wat ons willens nillens verbindt, en dus ook over onze toekomst, dus ook over zij die na ons komen. En dat maakt het natuurlijk bijzonder interessant.

We kunnen de mensen die zich inzetten voor het behoud van ons erfgoed dan ook niet dankbaar genoeg zijn. Erfgoedmakers zijn vaak niet zo zichtbaar. Het resultaat van hun inspanningen zien we meestal op een boeiende tentoonstelling of lezen we in een mooie publicatie maar we beseffen niet hoeveel uren, dagen, maanden werk zij hiervoor verzet hebben. Voor sommigen kunnen we gerust spreken van een levenswerk. Ik ben dan ook zeer blij dat we dit thema vanavond hier in de kijker kunnen zetten. Meteen wil ik ook alle kandidaten en alle genomineerden persoonlijk en namens het gemeentebestuur van harte bedanken voor en feliciteren met hun toewijding en hun inzet voor het behoud en de ontsluiting van ons erfgoed.

Ik denk dat het moment is aangebroken om de winnaar van de cultuurprijzen bekend te maken. Het reglement schrijft voor dat dit gebeurt door de schepen van cultuur maar gezien het thema dit jaar erfgoed is, zou ik graag mijn goede collega Barbara Vandenbrande bij me vragen om dit samen te doen.

Dames en heren,

Hoewel pas vijftig jaar jong heeft de winnaar een uitzonderlijke verdienste voor onze gemeente. Zo’n 12.500 bladzijden Beernemse geschiedenis heeft de winnaar ondertussen gepubliceerd doorheen een schitterende carrière. Het historisch onderzoek is van een zeer hoogstaande kwaliteit en de toewijding is enorm. Tientallen artikels over geschiedenis, volkskunde, sociologie, genealogie, archeologie, kunstgeschiedenis werden de voorbije jaren aan de Beernemnaar aangeboden in een mooie publicatie. Talloze tentoonstellingen werden voorbereid, uitgewerkt en opgebouwd. Een ongezien archief is aangelegd en ontsloten. En de keren dat zij het gemeentebestuur hebben bijgestaan met hun kennis, expertise en vooral belangeloze inzet is ondertussen niet meer bij te houden. Ik weet dat heel wat buurgemeenten ons benijden om zo’n sterke erfgoedwerking.

Ze zijn opgericht in 1966 en stellen zichzelf tot doel belangstelling te wekken voor heemkunde in het algemeen en in het bijzonder wat Groot-Beernem betreft. Ik ben ook bijzonder blij dat hun voorzitter hier vandaag aanwezig is.

Dames en heren,

Graag uw applaus voor de winnaar van de cultuurprijzen 2015