Aanspassing meerjarenplan 4 - Betoog fractieleider Gijs Degrande (gemeenteraad 17 december 2021)

Voorzitter,

Geachte collega’s,

We zijn halfweg. Deze bestuursperiode is ondertussen drie jaar ver en voor de helft voorbij. Veel beloften zijn gemaakt. Grootse plannen aangekondigd. Een bestuursakkoord schrijven is één zaak; de vele mooie beloften uitvoeren een andere. Bij de eerste goedkeuring van het meerjarenplan verwees ik naar uitspraken van de burgemeester waarbij hij stelde dat “het programma van sp.a-Groen nauwer aansloot bij dat van CD&V” en verder ook dat “het bestuursakkoord dat straks zal bewijzen.”

Na drie jaar komt de kat op de koord. Tijd om dat akkoord en vooral de uitvoering ervan te toetsen. En hoe kunnen we dat beter doen dan te kijken naar de begroting. Tenslotte, geen beleid zonder centen. De keuzes zitten in het budget. Of zoals Joe Biden ooit terecht zei: “Vertel me niet wat je waardeert, laat me je budget zien, en ik zal jou vertellen wat jij waardeert."

In mijn eerste analyse van de toen nog verse meerjarenplanning deed ik destijds een drietal vaststellingen. Na drie jaar toets ik deze graag aan de realiteit. Maar voor dat we dat doen, voeg ik graag een nieuwe, vierde zo u wil, vaststelling toe: corona als onvoorzien gegeven.

Onverwachte vaststelling - Corona, onvoorziene blijver

In deze meerjarenplanwijziging staan meerdere verwijzingen naar corona. Dat is uiteraard onvermijdelijk en terecht. Niemand had die ellendige pandemie verwacht en onverwachte maatregelen, dat betekent ook onverwachte kosten. Niemand had de coronacrisis zien aangekomen, al zeker de eerste maanden niet. Uiteraard geven we de meerderheid daar ook alle krediet voor. Zonder meer. En ook voor de diensten waren het geen gemakkelijke maanden. Graag wil ik namens onze fractie dan ook nogmaals onze dank en waardering uiten voor de medewerkers en gemeentelijke diensten alsook begrip voor hun werk in de soms zeer moeilijke omstandigheden.

Na 20 maanden is het verrassingseffect van de crisis evenwel weg en mogen we natuurlijk ook wel één en ander verwachten. En op dat vlak blijven wij met N-VA toch voor enkele punten op onze honger zitten. In deze begrotingswijziging zien we opnieuw geen extra middelen voor steun aan verenigingen. Nochtans werd die al meermaals aangekondigd en ook de vierde golf werd maanden terug al als argument gebruikt om de Vlaamse coronasteun in schijven uit te betalen. Van de 165.000 euro Vlaamse middelen bereikte amper de helft onze verenigingen.

Daarnaast wordt Corona in deze begroting als oorzaak genoemd voor de gestegen kosten van het zwembad. Een drogreden. Vorige gemeenteraad nog toonden we al aan dat de meerprijs al lang voor de coronacrisis bekend was en eigenlijk ook te verwachten was. Ik kom hier nog op terug.  Verder worden ook veel kansen niet gegrepen. Zo is er geen extra actie op vlak van lokale economie en ook op vlak van flankerend onderwijsbeleid zoals de zomerscholen die de voorbije jaren in gans Vlaanderen hun verdiensten bewezen, zien we geen intenties en geen centen.

Vaststelling 1 – Verandering vertraagt of valt stil

En dan knoop ik aan bij de vaststellingen die ik bij het begin van de legislatuur maakte. Een eerste vaststelling was dat de vorige beleidsploeg met N-VA een stevige basis heeft gelegd waar vandaag op wordt verder gewerkt. We zien dan ook veel projecten die we hebben opgestart verder doorlopen in deze begroting. Denken we in de eerste plaats aan de grote fietspaden en rioleringsdossiers. Al lopen deze traag.

De versnelling die in 2012-2018 was ingezet, lijkt te vertragen. Straks starten weliswaar de werken in de Beernemstraat – eindelijk- maar in andere grote dossiers als de Akkerstraat en Beverhoutsveldstraat zagen we nog niet veel vooruitgang. Integendeel, in deze begroting worden zelfs noodzakelijke studiekosten geschrapt. Dat getuigt niet echt van een prioritaire behandeling. Doortastendheid missen we ook in dossiers als bijvoorbeeld de nieuwe gemeenteschool dat na drie jaar nog echt moet opstarten of de aanpassing van het Bargepark waar weinig vooruitgang te merken is.

En ook voor de N-VA-projecten die in 2018 werden afgevoerd is het nog altijd wachten op een oplossing. Zo zijn in deze meerjarenbegroting geen nieuwe middelen opgenomen voor de herinrichting van Kleuterweelde, voor het noodzakelijke archief of voldoende centen voor de opwaardering en renovatie van de BKO en jeugdlokalen in de Beukendreef.

Vaststelling 2 – Geen visie maar ballonnetjes

In 2019 verwees ik al naar het ontbreken op langetermijnplanning en visieontwikkeling. Concreet pleitte de N-VA voor een nieuw masterplan gebouwen, voor een visie rond open ruimte, op vlak van bestuurlijke organisatie, digitalisering, waterbeheer en klimaat. Een analyse en bezorgdheid die de voorbije maanden werd gedeeld door een extern onderzoeksbureau maar ook de eigen administratie. En die tot onze spijt ook wordt bevestigd door de begrotingsaanpassing die deze meerderheid halverwege deze bestuursperiode heeft opgesteld.

In schril contrast met het ontbreken aan langetermijnplanning zijn de vele aankondigingen die we horen en lezen en de lijst aan acties die in het beleidsplan zijn opgenomen maar waar geen geld tegenover staat. Terwijl iedereen weet dat beleid voeren middelen vraagt. Koken kost geld, weet u, en afgaand op de Beernemse begroting wordt het de komende jaren een sober maal op vlak van bestrijding van zwerfvuil, vernieuwing openbare toiletten, dierenwelzijn, de aanpak van zwaar verkeer of investeringen in trage wegen. We missen middelen voor het toekomstige jeugdhuis, de heraanleg en ontharding van het gemeenteplein en voor nieuwe acties voor het klimaatplan. Ook het beloofde spaarpotje voor sociaal beleid vinden we niet terug.

In plaats hiervan worden wel allerlei participatie- en inspraaktrajecten aangekondigd en opgestart. Vergis u niet, inspraak is goed en is nodig en dat steunen we ook. Meer nog, in ons verkiezingsprogramma was participatie een belangrijk hoofdstuk. Leest u gerust na. Maar inspraak betekent ook uitspraak. Dat betekent concrete acties en vooral centen om die uit te voeren. Anders is het bezigheidstherapie.

Vaststelling 3 - Deze meerderheid laat het spaarzaam definitief beleid los

Dat brengt mij naadloos bij de derde en laatste vaststelling die ik bij de start van dit meerjarenplan maakte. Het loslaten van het spaarzaam budgettair en financieel beleid. Al te vaak horen en lezen we CD&V, Groen en Vooruit zonder schroom grote woorden hanteren als ‘zaaien naar de zak’ of ‘handelen als een goede huisvader.’ Wie de begrotingstabellen bekijkt, stelt vast dat de praktijk het tegenovergestelde toont.

Het optrekken van én de personenbelasting én de opcentiemen op de Onroerende Voorheffing was  één van de eerste en snelst genomen beslissingen van deze meerderheid. Om er niet elk jaar aan herinnerd te moeten worden, besliste men vorig jaar zelfs om deze verhoging meteen tot het einde van de bestuursperiode vast te leggen. Een al te gemakkelijke oplossing die voor alle duidelijkheid niet die van de N-VA is.

En in dat kader kunnen we ook niet voorbij aan hét dossier dat deze begroting kleurt en de komende jaren en decennia zal blijven kleuren: het zwembad. Onze lijn is altijd helder en verantwoordelijk geweest: “N-VA wil zwemmen maar niet verdrinken.” En de oplossing voor het noodzakelijke nieuwe zwembad zien wij nog altijd in een samenwerking met gedeelde lasten en gedeelde lusten. In 2019 heb ik gewaarschuwd voor de gevolgen van de tunnelvisie om het nieuwe zwembad kost wat kost op eigen kracht te realiseren. Toen hebben we gewaarschuwd dat dit project veel meer zou kosten dan de 7.6 miljoen die men had voorzien, dat we ervan konden uitgaan dat dit bedrag nog meer zou oplopen én dat het een blok zou zijn op de investeringen voor onze gemeente.

Vandaag is eens te meer duidelijk dat die waarschuwing geen loze woorden bleken. Deze meerjarenplanaanpassing toont duidelijk wat deze beslissing betekent op korte termijn. We stellen vast dat er centen worden weggehaald op verschillende andere projecten om de begroting te doen kloppen. Concreet gaat het om het schrappen van het budget voor nieuwe voetpaden en woonstraten, het verminderen van studiekosten voor rioleringen die toch zullen moeten gebeuren, het schrappen van noodzakelijke investeringen voor het onderhoud van het patrimonium, het schrappen van noodzakelijke IBA’s om de doelstellingen inzake waterkwaliteit te halen, enz.

Koning fiets wordt geroemd door deze meerderheid maar hij mag de komende jaren zeker de fiets niet nemen naar Hertsberge want het groots aangekondigde fietspad wordt er helemaal geschrapt. En dan is er de afbraak van het oude zwembad. Een kost van 617.000 euro die gekend maar niet voorzien is. Een factuur die straks sowieso betaald moet worden. En dat alles tegenover een schuld die op termijn stijgt tot maar liefst 29 miljoen euro. Ter vergelijking: in het laatste jaar onder N-VA bedroeg deze nog 12,5 miljoen euro.

Collega’s, ik besluit,

Deze begroting legt veel bloot. De burgemeester stelde dat een nieuwe koers met Vooruit en Groen nodig was. De cijfers van deze begroting tonen waar deze nieuwe koers uit bestaat. CD&V bestuurt als vanouds als quasi-absolute meerderheid en doet opnieuw haar zin.  Zonder met die vervelende N-VA rekening te moeten houden die steevast op de factuur voor de burger wijst of vraagt om even verder vooruit te kijken. Terwijl Groen en Vooruit hun programma en prioriteiten niet kunnen of mogen realiseren en gedwongen op het achterplan zien verdwijnen. En dat zeggen we zonder leedvermaak, integendeel.

Bijlage - Stemverklaring  N-VA op de meerjarenplanaanpassing 16.12.2021

1. Uit deze MJP-aanpassing blijkt duidelijk wat de impact betekent van de beslissing om op eigen kracht, zonder samenwerking met andere partners, het noodzakelijke, nieuwe zwembad te realiseren. We zien dat er budget wordt weggehaald op verschillende andere projecten om de begroting te doen kloppen. Concreet gaat het om schrappen van het budget voor nieuwe voetpaden en woonstraten, het schrappen van studiekosten voor rioleringen die toch zullen moeten gebeuren, het schrappen van noodzakelijke investeringen voor het onderhoud van het patrimonium, het schrappen van noodzakelijke IBA’s om de doelstellingen inzake waterkwaliteit te halen, het schrappen van het fietspad naar Hertsberge, enz. De afbraak van het oude zwembad wordt nog niet voorzien. Dat gaat om 617.175,00 euro, een factuur die straks sowieso betaald moet worden, er wordt geen rekening gehouden met toekomstige beheerskosten en de schuld stijgt terwijl de autofinancieringsmarge negatief wordt.

2. De budgettaire toestand maakt nieuwe projecten onmogelijk of het is onduidelijk hoe deze kunnen worden gefinancierd. Het gebrek aan financiële ruimte wordt verdoezeld door de aankondiging van studies, inspraaktrajecten, intentieverklaringen enz. Inspraak is uiteraard goed en kan op onze steun rekenen, maar betekent voor onze fractie ook uitspraak.

3. Het vooruitschuiven van rekeningen die sowieso betaald moeten worden, is geen oplossing, maar het probleem verdoezelen. Rekeningen kan je niet wegtoveren, enkel wegsteken. Het is net waar men in de bestuurskrachtmeting voor waarschuwt. Het is het tegenovergestelde van wat de administratie in haar adviezen vraagt.